Takht-e Soleyman تخت سلیمان

فارسی English

Takht-e Soleyman

Geografiskt läge:

Takht-e Soleyman ligger i ett bergigt område i Västazarbaijan, cirka 45 km nordost om staden Takab. Platsen ligger på cirka 2200 meters höjd över havet och omges av vulkaniska kullar och varma källor — ett mycket unikt område både natur- och kulturmässigt.

Historisk bakgrund:

Området har anor från medernas tid (~700 f.Kr.) men nådde sin största betydelse under Sasanidriket (224–651 e.Kr.). Det var då ett religiöst centrum för zoroastrismen och hem till den heliga elden Azar Goshnasp, som var tillägnad kungar och krigare.

Under Ilkhanidperioden (1200-talet e.Kr.) byggde de muslimska mongolerna upp området ytterligare. Abaqa Khan, sonson till Djingis Khan, lät uppföra ett sommarpalats där, vilket visade inflytanden från både persisk och mongolisk arkitektur.

Naturliga egenskaper:

I centrum av området finns en naturlig sjö som bildats av en kalkrik källa. Sjön är cirka 100 meter djup och har en konstant temperatur på cirka 21°C, utan något synligt utlopp — ett geologiskt mysterium.

Arkitektoniska detaljer:

• Eldtemplet Azar Goshnasp i sasanidisk fyrbågsstil

• Kungliga palats och hallar

• Försvarsmurar och torn av tegel och sten

• Badhus, innergårdar och underjordiska gångar

• Väggmålningar från Ilkhanidperioden

Religiös och mytologisk betydelse:

• I lokal mytologi sägs det att Kung Salomo en gång styrde här och fängslade demoner.

• Namnet Takht-e Soleyman betyder ”Salomos tron”.

• Det sägs att Salomos skatt är gömd i sjöns djup.

UNESCO:

År 2003 upptogs området på UNESCO:s världsarvslista, på grund av:

• Kombinationen av naturlig skönhet och mänsklig arkitektur

• Betydelse för flera religioner: zoroastrism, judendom och islam

• Ett unikt exempel på sasanidisk ingenjörskonst och religiös arkitektur
  
  

  En av de mest unika, viktiga och berömda forntida lämningarna i vårt land är Azargoshnasp eldtempel, ett tempel som var avsett för kungar, krigare och militärer under den sasanidiska perioden. Enligt historiska källor var detta eldtempel en av de mest centrala och betydelsefulla historiska, politiska och religiösa byggnaderna under sasanidisk tid och hade stor politisk betydelse. Under denna period ägde många politiska och administrativa händelser rum här. Föreställ dig att många sasanidiska kungar kröntes här! Enligt historiska texter reste sasanidiska kungar från sina huvudsakliga huvudstäder – oavsett om det var Ardashir-Khwarrah, Ktesifon, Istakhr eller andra platser – till Azargoshnasp eldtempel för att krönas av den högsta religiösa auktoriteten och officiellt bli kungar över Iran. Historiska källor berättar att alla militära fälttåg började här, och när krigare återvände från slagfälten tog de med sig krigsbyten, varav en stor

  dedicerades till templet. När det sasanidiska samhället drabbades av oro eller stress, begav sig folk hit för att utföra sina ritualer och böner innan de återvände till sina huvudstäder. Alla dessa händelser och historiska skeenden bidrog till att Azargoshnasp blev det rikaste templet under sin tid, vilket gav det namn som Ganjak, Ganzak, Gaznak och Gazakshi.

  En annan unik och fascinerande byggnad är Anahita-templet vid Takht-e Soleyman, tillägnat gudinnan för fertilitet, födelse, överflöd och vatten. När vi idag går in i templet från den södra ingången, passerar vi genom en original sasanidisk port. Valven, tegelstenarna och murbruket är från sasanidisk tid, cirka 1500–1600 år gamla. Vattnets gudinna finns i många kulturer och civilisationer – i Indien kallas hon Apam Napat, i Grekland Demeter, och i Iran, från åtminstone 600-talet f.Kr., är hon känd som Ardwisur Anahita eller Bagh-Sarti Anahita. Anahita-templen var platser för att hedra vattnets gudinna, förknippad med fertilitet, födelse och överflöd.

  Anahita-templens arkitektur har tre huvudsakliga kännetecken. För det första hade templets centrala kärna inget tak, eftersom regn och snö ansågs vara manifestationer av Anahita, och man ville att himlens gåvor skulle falla direkt på templets heliga utrymme. För det andra hade templen dörrar i de fyra kardinalriktningarna – öst, väst, nord och syd. I Anahita-templet vid Takht-e Soleyman byggdes pelare mittemot dörrarna för att blockera direkt insyn och bevara templets helighet och avskildhet. För det tredje definieras iranska Anahita-tempel av vatten. Vatten från Takht-e Soleymans sjö leddes genom keramikrör till templets sidorum, där det behandlades och helgades. Vattnet flödade sedan in i templet genom en öppning och samlades i en bred, grund bassäng. Denna bassäng var så stilla att den fungerade som en spegel, och eftersom templet saknade tak reflekterades himlen i vattnet, vilket skapade en vacker koppling mellan jord och himmel, mellan det mänskliga och det gudomliga.

  Efter islams ankomst till Iran började dessa bassänger gradvis integreras i islamisk arkitektur. De bassänger vi ser i moskéernas gårdar, där vi utför tvagning (wudu), är i själva verket ett arv från de iranska Anahita-templen.

  
  
  

تخت سلیمان

موقعیت جغرافیایی:

تخت سلیمان در ارتفاعات کوهستانی استان آذربایجان غربی، در ۴۵ کیلومتری شمال شرقی شهر تکاب قرار دارد. این منطقه در ارتفاع حدود ۲۲۰۰ متری از سطح دریا واقع شده و با طبیعتی کوهستانی، چشمه‌های آب گرم، و منظره‌ای بکر، مکان بسیار منحصربه‌فردی است.

پیشینه تاریخی:

این مجموعه از دوره مادها (حدود ۷۰۰ ق.م) وجود داشته، ولی در دوره ساسانیان (۲۲۴ تا ۶۵۱ میلادی) به اوج اهمیت خود رسید. این مکان مرکز مذهبی امپراتوری ساسانی و محل نگهداری آتش مقدس آذرگُشنَسب بود که به پادشاهان و طبقه نظامی اختصاص داشت.

در دوره ایلخانیان (قرن ۱۳ میلادی)، مغولان مسلمان‌شده به تخت سلیمان توجه خاصی نشان دادند. اباقاخان، نوه چنگیزخان، در این محل کاخی بنا کرد و از آن به عنوان اقامتگاه تابستانی استفاده نمود.

ویژگی‌های طبیعی:

در مرکز مجموعه، دریاچه‌ای طبیعی وجود دارد که از یک چشمه آهکی در کف زمین تغذیه می‌شود. دمای آب همیشه ثابت (حدود ۲۱ درجه سانتی‌گراد) است و هیچ جریان خروجی ندارد. این موضوع باعث شگفتی زمین‌شناسان و مردم بومی شده است.

ویژگی‌های معماری:

• آتشکده بزرگ آذرگشنسب با پلان چهارطاقی ساسانی

• کاخ‌های سلطنتی

• برج و باروی دفاعی با معماری خشتی و سنگی

• حمام‌ها، راهروها و اتاق‌های متصل به دریاچه

• نقاشی‌های دیواری دوره ایلخانی

اهمیت مذهبی و اسطوره‌ای:

• در اسطوره‌ها آمده که تخت سلیمان جایگاه حضرت سلیمان نبی بود و اجنه و دیوان در این مکان به بند کشیده شدند.

• گمان می‌رود گنج‌های سلیمان در عمق دریاچه پنهان شده‌اند.

ثبت جهانی:

در سال ۲۰۰۳ میلادی، مجموعه تخت سلیمان به عنوان میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید به دلیل:

• تلفیق طبیعت و معماری

• اهمیت دینی و فرهنگی در ادیان زرتشتی، یهودی و اسلامی

• نمونه‌ای نادر از مهندسی دوران باستان
  
  

  یکی از منحصر به فردترین، مهم‌ترین و مشهورترین آثار باستانی کشورمان، آتشکده آذرگشنسب است؛ آتشکده‌ای که مخصوص شاهان، لشکریان، سلحشوران و نظامیان بود. در دوره ساسانی، این آتشکده، به گواه تاریخ، یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین بناهای تاریخی، سیاسی و مذهبی بود و از نظر سیاسی بسیار حائز اهمیت داشت. در این دوره، تمامی اتفاقات سیاسی و حکومتی در این مکان شکل می‌گرفت. تصور کنید که بسیاری از پادشاهان ساسانی در اینجا تاج‌گذاری می‌کردند! بر اساس متون تاریخی، وقتی پادشاهان ساسانی می‌خواستند تاج‌گذاری کنند، از پایتخت‌های اصلی‌شان – چه اردشیرخوره، مدائن، تیسفون، استخر یا جاهای دیگر – به احترام آتشکده آذرگشنسب به اینجا می‌آمدند و توسط بزرگ‌ترین مقام دینی وقت تاج‌گذاری می‌کردند تا رسماً پادشاه ایران‌زمین شوند. متون تاریخی می‌گویند که تمامی لشکرکشی‌ها از اینجا آغاز می‌شد، و وقتی از جنگ‌ها بازمی‌گشتند، بخشی از غنائم جنگی را به آتشکده تقدیم می‌کردند. همچنین، هرگاه جامعه ساسانی دچار التهاب یا استرس می‌شد، مردم به اینجا می‌آمدند، نیایش‌ها و برنامه‌های خود را اجرا می‌کردند و به پایتخت‌هایشان بازمی‌گشتند. همه این رویدادهای تاریخی دست به دست هم داد تا آتشکده آذرگشنسب به ثروتمندترین معبد زمان خود تبدیل شود و به همین دلیل القابی مانند گنجک، گنزک، گزنک و گازکشی به آن داده شد.

  یکی دیگر از بناهای منحصر به فرد و شگفت‌انگیز، معبد آناهیتای تخت سلیمان است؛ معبدی برای ایزدبانوی بارداری، زایش، تولد و فراوانی. اکنون از در جنوبی وارد معبد می‌شویم، از یک در اصلی ساسانی که طاق‌ها، آجرها و ملات آن از دوره ساسانی، یعنی حدود ۱۵۰۰ تا ۱۶۰۰ سال پیش، باقی مانده است. ایزدبانوی آب‌ها در همه فرهنگ‌ها و تمدن‌ها وجود دارد؛ مثلاً در هند به او آپام نپات، در یونان دیمیتر، و در ایران، حداقل از قرن ششم پیش از میلاد، به او اردویسور آناهیتا یا بغدسرتی آناهیتا می‌گویند. معابد آناهیتا محل‌هایی برای نکوداشت ایزد آب بودند، ایزدبانوی بارداری، تولد، فراوانی و زایش.

  معماری معابد آناهیتا سه ویژگی اصلی دارد. اولین ویژگی این است که هسته مرکزی معابد آناهیتا سقف نداشت، زیرا باران و برف را جلوه‌هایی از آناهیتا می‌دانستند و دوست داشتند نزولات آسمانی مستقیماً به فضای مقدس معبد وارد شود. دومین ویژگی این بود که معابد به چهار جهت اصلی – شرق، غرب، شمال و جنوب – در داشتند. در معبد آناهیتای تخت سلیمان، جرزهای وسط را دقیقاً روبروی درها ساختند تا دید مستقیم را بگیرند و حریم و حجاب معبد را حفظ کنند. سومین ویژگی مهم این است که معابد آناهیتای ایرانی با آب تعریف می‌شوند. آب دریاچه تخت سلیمان از طریق لوله‌های سرامیکی به سالن‌های جانبی منتقل می‌شد، آنجا پرورش و مقدس می‌شد، سپس از دریچه‌ای وارد معبد شده و به یک حوضچه وسیع و کم‌عمق می‌ریخت. این آب باید آن‌قدر آرام و صاف می‌بود که مثل آینه عمل کند. چون معبد سقف نداشت، تصویر آسمان در زمین منعکس می‌شد و ارتباط زیبایی بین زمین و آسمان در معابد آناهیتای ایرانی شکل می‌گرفت.

  پس از ورود اسلام به ایران، این حوضچه‌ها به‌تدریج وارد معماری دوره اسلامی شدند. حوض‌هایی که در صحن مساجد می‌بینیم و برای وضو گرفتن استفاده می‌کنیم، در واقع یادگاری از معابد آناهیتای ایرانی هستند.

Takht-e Soleyman

Geographic Location:

Takht-e Soleyman is located in a mountainous region of West Azerbaijan Province, about 45 km northeast of Takab. It sits at around 2200 meters above sea level, surrounded by volcanic hills and mineral springs, making it a unique natural and historical site.

Historical Background:

The site’s origins date back to the Median era (~700 BCE), but it gained prominence during the Sassanid Empire (224–651 CE), serving as the religious capital of the empire. It housed the sacred fire temple of Azar Goshnasp, dedicated to warriors and kings.

In the Ilkhanid period (13th century CE), the Mongols who converted to Islam developed the site further. Abaqa Khan, a grandson of Genghis Khan, built a summer palace here, incorporating Persian and Mongol styles.

Natural Features:

At the heart of the site lies a natural, mineral-rich lake formed by a deep limestone spring. The lake is about 100 meters deep, with a constant water temperature (~21°C) and no visible outflow — a geological mystery.

Architectural Highlights:

• Azar Goshnasp Fire Temple with Sassanid four-arched design

• Royal Palaces and Halls

• Defensive Walls and Towers made from mudbrick and stone

• Bathhouses, courtyards, and subterranean corridors

• Ilkhanid-era murals and decorations

Religious and Mythical Significance:

• Local myths link the site to King Solomon, believing he imprisoned demons here.

• The name Takht-e Soleyman (Throne of Solomon) stems from this tradition.

• Legends speak of hidden treasures beneath the lake’s surface.

UNESCO World Heritage:

In 2003, the site was inscribed as a UNESCO World Heritage Site for:

• Harmonizing architecture with natural surroundings

• Religious significance across Zoroastrianism, Judaism, and Islam

• Exemplifying Sassanid-era engineering and sacred space design
  
  

  One of the most unique, significant, and famous ancient monuments of our country is the Azargoshnasp Fire Temple, a temple dedicated to kings, warriors, and military personnel during the Sasanian era. According to historical sources, this fire temple was one of the most central and important historical, political, and religious structures of the Sasanian period, holding immense political significance. During this era, many political and governmental events took place here. Imagine that many Sasanian kings were crowned in this very temple! Historical texts state that when Sasanian kings were to be crowned, they would travel from their main capitals—whether Ardashir-Khwarrah, Ctesiphon, Istakhr, or other locations—to the Azargoshnasp Fire Temple to be crowned by the highest religious authority, officially becoming kings of Iran. Historical sources also note that all military campaigns began here, and upon returning from battles, warriors brought war spoils, a significant portion of which was dedicated to the temple. Whenever the Sasanian society faced turmoil or stress, people would come here to perform their rituals and prayers before returning to their capitals. All these historical events and developments culminated in Azargoshnasp becoming the wealthiest temple of its time, earning titles such as Ganjak, Ganzak, Gaznak, and Gazakshi.

  Another remarkable and unique structure is the Anahita Temple at Takht-e Soleyman, dedicated to the goddess of fertility, birth, abundance, and water. Today, we enter the temple through the southern entrance, passing through an original Sasanian gate. The arches, bricks, and mortar date back to the Sasanian period, approximately 1500–1600 years ago. The goddess of water is present in many cultures and civilizations—in India, she is called Apam Napat; in Greece, Demeter; and in Iran, from at least the 6th century BCE, she is known as Ardwisur Anahita or Bagh-Sarti Anahita. Anahita temples were places to honor the goddess of water, associated with fertility, birth, and abundance.

  The architecture of Anahita temples has three main characteristics. First, the central core of the temple had no roof, as rain and snow were considered manifestations of Anahita, and they wanted heavenly blessings to fall directly onto the sacred space. Second, the temples had doors facing the four cardinal directions—east, west, north, and south. At the Anahita Temple of Takht-e Soleyman, pillars were built directly opposite the doors to block direct views and preserve the temple’s sanctity and privacy. Third, Iranian Anahita temples are defined by water. Water from Takht-e Soleyman’s lake was channeled through ceramic pipes to the temple’s side halls, where it was treated and sanctified. The water then flowed into the temple through an opening, collecting in a wide, shallow basin. This water was kept so still and clear that it acted like a mirror. Since the temple had no roof, the sky was reflected in the water, creating a beautiful connection between earth and heaven, the human and the divine.

  After the arrival of Islam in Iran, these basins gradually became integrated into Islamic architecture. The basins we see in mosque courtyards, used for performing ablutions (wudu), are, in fact, a legacy of Iran’s Anahita temples.

---