Rädda hövligheten ادب را نجات دهید

نجات ادب

• • Rädda hövligheten
    Programmet Kropp och själ handlar om hövlighet och ohövlighet i Sverige idag. Vi pratar om vad hövlighet är – att visa respekt och bry sig om andra. Ohövlighet, som att ignorera andra eller vara elak, orsakar stress och kan skada relationer. Genom exempel, som otrevliga kunder i butiker och stressade cyklister, visar vi hur ohövlighet påverkar oss. Kristin, som arbetar på Systembolaget, är ett föredöme för hövlighet genom att alltid välkomna kunder. Forskning visar att hövlighet minskar stress och gör livet bättre. Men ibland måste man säga ifrån, även om det verkar ohövligt. Programmet uppmanar till mer respekt i vardagen.
    نجات ادب
    برنامه جسم و روح درباره ادب و بی‌ادبی در سوئد امروز صحبت می‌کند. ادب یعنی احترام گذاشتن و اهمیت دادن به دیگران. بی‌ادبی، مثل نادیده گرفتن دیگران یا بد حرف زدن، باعث استرس و خراب شدن رابطه‌ها می‌شود. با مثال‌هایی مثل رفتار بد مشتری‌ها در فروشگاه‌ها یا عصبانیت دوچرخه‌سوارها، نشان می‌دهیم بی‌ادبی چطور ما را اذیت می‌کند. کریستین، کارمند فروشگاه مشروب‌فروشی، با خوشامدگویی به همه، نمونه‌ای از ادب است. تحقیقات می‌گویند ادب استرس را کم می‌کند و زندگی را بهتر می‌کند. اما گاهی باید نه بگوییم، حتی اگر بی‌ادب به نظر بیاید. برنامه از ما می‌خواهد در زندگی روزمره با احترام بیشتری رفتار کنیم.
    Save Courtesy
    The Body and Soul program explores courtesy and rudeness in Sweden today. Courtesy means showing respect and caring for others. Rudeness, like ignoring people or being unkind, causes stress and harms relationships. Through examples like rude customers in stores or stressed cyclists, we see how rudeness affects us. Kristin, who works at a liquor store, is a role model for courtesy by welcoming everyone. Research shows courtesy reduces stress and improves life. But sometimes, you need to stand up for yourself, even if it seems rude. The program encourages more respect in everyday life.
•  Rädda hövligheten
• Hej och välkommen till Kropp och själ!
  Jag börjar med att tacka Sveriges Radio för att jag får ta över programmet idag i ungefär en timme. Jag vill också säga hej till vår duktiga tekniker Astrid Ankarcrona, som sitter i kontrollrummet och ser till att allt jag säger kommer till er som lyssnar, antingen på radion eller i podden. Kan du starta den mysiga musiken jag valt, Astrid? Det gör att vi kommer i rätt stämning.
  Till er som lyssnar: tack för att ni är med! Utan er skulle det inte finnas något Kropp och själ. Jag kunde bara stå här och prata för mig själv. Tack för att ni lyssnar och för att ni hör av er med tankar om det ni hör. Idag ska jag försöka vara extra snäll mot er. Jag ska prata tydligt och inte avbryta mina gäster mer än jag måste. Kanske blir det smidigt och fint, eller så blir det bara en massa tomma ord. Ni får gärna säga vad ni tycker! Skriv till [email protected] och berätta. Det är sånt vi ska prata om idag.
  Tack, tack så mycket! Förlåt, jag säger tack hela tiden. Tack för att ni är med efter sex år och 68 avsnitt. Välkomna! Ursäkta, jag heter Harry… nej, skoja bara. Idag ska vi prata om hövlighet, det som gör att vi människor kan leva tillsammans utan att det blir jobbigt. Hövlighet är som ett smörjmedel – det gör att allt går lättare. Det kan också kallas respekt, god ton eller folkvett. Hur är det med hövligheten idag? Är vi snälla mot varandra? Och vad vinner vi på att vara hövliga? Det är vad dagens program handlar om. Rubriken är: Rädda hövligheten. Jag heter Ulrika Hjalmarsson Neideman.
  Det börjar redan på morgonen. Kanske används mjölkpaketet fel hemma, och så blir det bråk. Idag ska vi prata om ohövlighet – hur den ser ut och var den finns. Min man säger att ohövlighet finns hemma i köket. Ordet ohövlighet betyder att man inte visar respekt eller är snäll. Det är inte alltid att någon är elak med mening, utan kanske att man glömmer att tänka på andra.
  Till exempel: du kommer hem från jobbet, har haft en tuff dag och börjar klaga. Först efter en halvtimme frågar du hur den andra mår. Eller så går jag ut och hör lövblåsare som låter högt under mitt fönster. Det är onödigt och stör. Jag går ut och ber dem stänga av, och de gör det snällt.
  Jag träffar Sofia vid strandpromenaden. Hon går med sina två barn. Där är det trångt, för både folk som går och cyklister är där. Ibland kör cyklister fort förbi och skriker något, särskilt om Sofia är på cykelbanan med barnvagnen. Det tar energi, säger hon. Hon kan tänka på det efteråt, men försöker låta bli.
  På gymmet träffar jag Lana, som är tränare. Hon säger att ohövlighet på gymmet kan vara elaka kommentarer om hur någon tränar, äter eller ser ut. Det kan också vara att folk inte lämnar plats eller har en ryggsäck i ansiktet på tunnelbanan.
  Dan Hasson är forskare på Karolinska Institutet. Han säger att forskning visar att ohövlighet har ökat. Det beror på att vi tänker mycket på oss själva. Det kallas narcissism. Det betyder inte att alla är elaka, utan att vi kanske inte märker hur vi påverkar andra. Ibland är det som en offermentalitet – man tycker synd om sig själv och tycker det är okej att vara elak.
  Sofia Larsson skriver om hur man ska bete sig. Hon säger att hövlighet är som en dans. Om jag är snäll mot dig och du mot mig, blir allt bättre. Det är som att lita på att någon fångar dig om du faller bakåt. Men ibland har folk inte tid eller bryr sig inte, och då funkar det inte. Hövlighet är att visa respekt, särskilt mot folk vi inte känner så bra. I nära relationer, som med en partner eller kollega, måste vi också visa vem vi är och vara ärliga.
  Ohövlighet gör oss stressade. Det kan göra oss sjuka och sämre på jobbet. Om du ser någon bli dåligt behandlad, kan det påverka dig också. Men om vi är hövliga, mår vi bättre och allt går smidigare.
  I butiker är ohövlighet vanligt. Magnus Söderlund forskar om hur kunder är mot personal. Vissa kunder säger elaka saker, ignorerar personalen eller lämnar stök efter sig. Det verkar som småsaker, men det blir jobbigt för de som jobbar. Det kan göra dem stressade och ledsna, och det påverkar servicen.
  I en galleria träffar jag Stina, som letar efter ohövlighet. I en smyckesbutik säger de att kunder kan vara otrevliga. De klagar och skyller sina problem på personalen. I en telefonbutik berättar de om en kund vars hund bajsade i butiken. Kunden gick, men kom sen tillbaka och bad om ursäkt.
  På bussar och tåg finns också ohövlighet. En kvinna säger att folk inte flyttar på sig för äldre eller de som behöver sitta. Hon vågar inte alltid säga till, för man vet inte hur folk reagerar. På hennes jobb bjuder kollegorna inte med henne på lunch. Det gör henne ledsen. Hon gråter när vi pratar, och jag kramar henne. Det visar hur mycket ohövlighet kan såra.
  Dan Hasson och Sofia Larsson säger att vissa saker, som att utesluta någon, är fel. Men ibland missförstår vi andra och startar bråk. Sofia säger att vi hela tiden lär oss vad som är hövligt. På jobbet kan man ha regler för hur man ska vara mot varandra och prata om problem på ett snällt sätt.
  Kristin jobbar på Systembolaget. Hon är alltid hövlig. Hon säger “Välkommen!” till alla och ser dem i ögonen. För henne är hövlighet att se varje människa, oavsett vem de är. Även om folk inte svarar, är hon snäll. I svåra situationer, som när hon måste säga nej till en kund, är hon lugn och respektfull. Hon säger att hövlighet är sunt förnuft – du blir behandlad som du behandlar andra.
  Kristin får energi av att möta människor. Hon säger att många kunder, särskilt de som har det tufft, är hövliga tillbaka för att de känner henne. Hövlighet handlar om att visa att du finns där, även i små möten. Dan säger att Kristin är smart för att hon anpassar sig efter olika människor. Sofia tycker det är fint att Kristin vågar säga “jag blir ledsen” om någon är elak.
  Ett sjukhus i Kanada testade att prata om hövlighet. De hade möten där de sa vad som är snällt och tog upp problem på ett vänligt sätt. Det gjorde att folk mådde bättre, var mindre sjuka och hade roligare på jobbet. Det visar att små saker kan göra stor skillnad.
  Men är det alltid bra att vara hövlig? Amy Forsell säger att kvinnor ofta lärs att vara hövliga och ta emot kommentarer om hur de ser ut, även om det känns fel. Hennes dotter fick en kommentar om sitt utseende av en äldre man. Det gjorde henne obekväm. Amy säger att kvinnor ibland måste säga ifrån, även om det verkar ohövligt.
  Dan och Sofia säger att det är svårt. Man kan säga vad någon sa för att få dem att tänka efter, utan att bråka. Sofia får frågor om ohövlighet i sin tidning. Folk stör sig mest på när andra inte visar hänsyn, som att prata högt i telefon eller lämna smuts efter sig.
  Hövlighet är att vara med och bry sig om andra. Det finns inga exakta regler – det beror på situationen. Man kan fråga “Är det okej om jag sitter här?” för att visa respekt. Att prata med varandra är viktigt.
  Tack till Dan Hasson, Sofia Larsson, Magnus Söderlund, Stina Näslund och Astrid Ankarcrona för idag! Om en vecka pratar vi om hur det är att gå till doktorn. Vad behöver jag som patient göra för att få rätt hjälp? Skriv till [email protected] och säg vad ni tycker. Jag heter Ulrika Hjalmarsson Neideman. Hej då!
  

  ادب را نجات دهید

  
  سلام و خوش آمدید به برنامه جسم و روح!

  می‌خواهم با تشکر از مدیریت پخش رادیو سوئد شروع کنم که به من اجازه دادید امروز برنامه جسم و روح را برای حدود یک ساعت اجرا کنم. همچنین می‌خواهم توجه شما را به تکنسین فوق‌العاده‌مان، آسترید آنکارکرونا، جلب کنم که در اتاق کنترل نشسته و مطمئن می‌شود حرف‌هایی که من می‌زنم به گوش شما شنوندگان برسد، چه مستقیم از رادیو گوش کنید و چه از پادکست. اگر ممکن است، آسترید، لطفاً موسیقی آرام و دلپذیری که آماده کرده‌ام را پخش کن تا همه‌مان امروز حال و هوای خوبی پیدا کنیم.

  و وقتی درباره شما شنوندگان صحبت می‌کنم، باید بگویم که بدون توجه شما، برنامه جسم و روح هیچ معنایی نداشت. من می‌توانستم اینجا تنها بایستم و با خودم حرف بزنم. پس از شما برای گوش دادن و برای واکنش‌هایتان تشکر می‌کنم. در این برنامه سعی می‌کنم با شما مهربان‌تر باشم، واضح صحبت کنم و مهمان‌ها را بیشتر از حد لازم قطع نکنم. شاید همه‌چیز امروز روان‌تر پیش برود، یا شاید فقط یک سری عبارت‌های مودبانه خالی باشد. شما می‌توانید به ما کمک کنید و نظرتان را بگویید. لطفاً به آدرس [email protected] بنویسید و بگویید چه فکر می‌کنید، چون امروز قرار است درباره همین چیزها صحبت کنیم.

  تشکر، تشکر، خودم تشکر! خیلی ممنون برای شش سال و 68 قسمت، سفر خوبی بودید، خوش آمدید! ببخشید، معذرت می‌خوام، هری… شوخی کردم! موضوع امروز درباره تعاملات انسانی است، آن روغن نرم‌کننده، عبارات مودبانه و نگاه‌های ساده‌ای که باعث می‌شود زندگی با هم روان‌تر و بدون اصطکاک پیش برود. ما ده میلیون نفر در سوئد زندگی می‌کنیم و این چیزی است که به آن ادب می‌گوییم، یا می‌توان آن را لحن خوب، رفتار مودبانه، احترام به دیگران نامید. ادب امروز چه وضعیتی دارد؟ آیا ما با هم‌وطنانمان خوب رفتار می‌کنیم؟ و اگر کمی مودب‌تر باشیم چه چیزی به دست می‌آوریم؟ این چیزی است که امروز درباره‌اش صحبت خواهیم کرد. عنوان برنامه امروز جسم و روح این است: نجات ادب. خوش آمدید! من اولریکا هیالمارسون نیدمن هستم.

  بی‌ادبی از صبح شروع می‌شود، مثلاً وقتی بسته شیر را اشتباه استفاده می‌کنی و بحث شروع می‌شود. امروز می‌خواهیم درباره بی‌ادبی صحبت کنیم، اینکه چه شکلی است و کجاها پیدایش می‌شود. شوهرم می‌گوید بی‌ادبی همین حالا هم توی آشپزخانه‌مان هست. از نظر ریشه‌شناسی، بی‌ادبی یعنی نبود ادب، یعنی نبود احترام یا مهربانی. همیشه هم به این معنی نیست که کسی عمداً بد است، بلکه گاهی فقط به این معناست که به دیگران توجه نمی‌کند. مثلاً وقتی از سرکار برمی‌گردی خونه، روز سختی داشتی و شروع می‌کنی به غر زدن و عصبانیتت رو خالی می‌کنی. بعد از نیم ساعت یادت می‌افتد که بپرسی حال طرف مقابلت چطوره. یا مثلاً من از در می‌رم بیرون و با چیزی روبه‌رو می‌شم که چون خودم به صدا حساس هستم، به نظرم بی‌ادبیه. درست زیر پنجره آشپزخونه‌مون دو تا دستگاه برگ‌جمع‌کن با صدای بلند دارن کار می‌کنن و آسفالت رو تمیز می‌کنن، بدون هیچ دلیلی. این سر و صدا واقعاً آزاردهنده‌ست. می‌رم بیرون و به دو تا آقا با کت‌های نارنجی می‌گم لطفاً خاموش کنید. اونا خیلی مودب خاموش می‌کنن.

  کنار مسیر ساحلی با سوفیا آشنا می‌شم که با دو تا بچه‌هاش داره قدم می‌زنه. می‌گه اونجا خیلی شلوغه، چون هم آدما پیاده راه می‌رن و هم دوچرخه‌سوارا. گاهی دوچرخه‌سوارا با سرعت رد می‌شن و اگه سوفیا با کالسکه روی مسیر دوچرخه باشه، داد می‌زنن. این باعث می‌شه انرژی‌ش کم بشه و بعداً بهش فکر کنه. سعی می‌کنه این فکرا رو فراموش کنه.

  توی سالن ورزش با لانا حرف می‌زنم که مربی شخصی‌ست. می‌گه بی‌ادبی توی سالن می‌تونه نظرات بد درباره ورزش، غذا یا بدن کسی باشه. یا مثلاً وقتی یکی فقط به خودش فکر می‌کنه و جا برای بقیه نمی‌ذاره، مثل وقتی توی مترو کوله‌پشتی‌ش رو توی صورت یکی دیگه می‌گیره.

  دن هاسون، محقق استرس، می‌گه تحقیقات نشون می‌ده بی‌ادبی این روزا بیشتر شده. دلیلش اینه که ما بیشتر به خودمون فکر می‌کنیم. به این می‌گن خودشیفتگی. این همیشه به این معنی نیست که آدما عمداً بدجنسن، بلکه گاهی حواسشون به بقیه نیست. مثلاً وقتی دوچرخه‌سوارا به یکی که با کالسکه روی مسیر دوچرخه‌ست عصبانی می‌شن، شاید عصبانیتشون قابل درکه، ولی لازم نیست داد بزنن. می‌تونن مودبانه بگن: «همه‌چیز خوبه؟ فقط مراقب باش کسی بهت نزنه.»

  سوفیا لارسون، روزنامه‌نگار و نویسنده، می‌گه ادب مثل رقصیدن می‌مونه. اگه من به فکر تو باشم و تو به فکر من، می‌تونیم با هم خوب پیش بریم. ادب یعنی احترام نشون دادن، مخصوصاً به آدمایی که خیلی نمی‌شناسیم. توی رابطه‌های نزدیک، مثل با همکار یا شریک زندگی، باید خودمون رو هم نشون بدیم، حتی ضعف‌هامون رو.

  بی‌ادبی باعث استرس می‌شه، می‌تونه ما رو بیمار کنه و کارمون رو خراب کنه. حتی اگه فقط ببینی یکی دیگه بد رفتار می‌کنه، ممکنه روی تو اثر بذاره. اما اگه مودب باشیم، حالمون بهتره و کارا بهتر پیش می‌ره.

  توی فروشگاه‌ها، بی‌ادبی خیلی شایعه. مگنوس سودرلوند، پروفسور اقتصاد، درباره برخورد مشتری‌ها تحقیق کرده. بعضی مشتری‌ها به کارمندا توهین می‌کنن، اونا رو نادیده می‌گیرن یا فروشگاه رو به هم می‌ریزن. این چیزا شاید کوچیک به نظر بیاد، ولی برای کارمندا سخت می‌شه. باعث می‌شه استرس بگیرن و سرویس بدتری بدن، که آخرش به خود مشتری‌ها ضرر می‌زنه.

  توی یه مرکز خرید با استینا آشنا می‌شم که دنبال بی‌ادبی می‌گرده. توی یه جواهرفروشی می‌گن مشتری‌ها گاهی بد حرف می‌زنن و مشکلاتشون رو سر کارمندا خالی می‌کنن. توی یه فروشگاه موبایل می‌گن یه مشتری اومد و سگش توی مغازه کارش رو کرد، ولی مشتری رفت و چیزی نگفت. بعد برگشت و عذرخواهی کرد.

  توی اتوبوس و قطار هم بی‌ادبی هست. یه خانم می‌گه آدما برای سالمندا یا کسایی که نیاز به جا دارن، بلند نمی‌شن. اون دیگه کمتر تذکر می‌ده، چون نمی‌دونه آدما چطور واکنش نشون می‌دن. توی محل کارش، همکاراش موقع ناهار دعوتش نمی‌کنن. این باعث می‌شه غمگین بشه و گریه کنه. من بغلش می‌کنم و می‌فهمم بی‌ادبی چقدر می‌تونه آدم رو اذیت کنه.

  دن هاسون و سوفیا لارسون می‌گن بعضی رفتارها، مثل کنار گذاشتن یکی، اصلاً قابل قبول نیست. ولی گاهی ما اشتباه قضاوت می‌کنیم و دنبال دعوا می‌گردیم. سوفیا می‌گه ما همیشه داریم یاد می‌گیریم چی مودبانه‌ست. توی محل کار می‌تونیم قانون بذاریم که چطور با هم رفتار کنیم و مشکلات رو با مهربونی حل کنیم.

  کریستین توی فروشگاه مشروب‌فروشی کار می‌کنه. اون همیشه مودبه. به همه می‌گه «خوش اومدید!» و تو چشماشون نگاه می‌کنه. براش ادب یعنی دیدن هر آدم، مهم نیست کی باشه. حتی اگه جوابش رو ندن، بازم مهربونه. توی موقعیت‌های سخت، مثلاً وقتی باید به مشتری نه بگه، آروم و محترم می‌مونه. می‌گه ادب یعنی عقل سلیم – هرجور با بقیه باشی، اونا هم باهات همون‌جورن.

  کریستین از ملاقات آدما انرژی می‌گیره. می‌گه خیلی از مشتری‌ها، مخصوصاً اونا که زندگی سختی دارن، بهش احترام می‌ذارن چون باهاش رابطه دارن. ادب یعنی نشون بدی که هستی، حتی توی لحظه‌های کوتاه. دن می‌گه کریستین باهوشه چون خودش رو با آدمای مختلف هماهنگ می‌کنه. سوفیا می‌گه قشنگه که کریستین جرأت داره بگه «ناراحت شدم» وقتی یکی بد باهاش حرف می‌زنه.

  یه بیمارستان توی کانادا امتحان کرد که درباره ادب حرف بزنن. اونا جلسه داشتن و گفتن چی مودبانه‌ست و مشکلات رو با مهربونی حل کردن. این باعث شد آدما حالشون بهتر بشه، کمتر مریض شن و کارشون رو با خوشحالی انجام بدن. این نشون می‌ده چیزای کوچیک می‌تونن تفاوت بزرگی ایجاد کنن.

  ولی آیا همیشه باید مودب باشیم؟ امی فورسل، نویسنده، می‌گه زن‌ها معمولاً یاد می‌گیرن مودب باشن و نظرات درباره قیافه‌شون رو تحمل کنن، حتی اگه حس بدی بهشون بده. دخترش از یه مرد مسن‌تر تعریف ظاهری شنید و معذب شد. امی می‌گه گاهی زن‌ها باید نه بگن، حتی اگه بی‌ادب به نظر بیاد.

  دن و سوفیا می‌گن این یه تعادله. می‌تونی حرف یکی رو تکرار کنی تا به فکر بره، بدون اینکه دعوا راه بندازی. سوفیا توی روزنامه‌ش سؤالای زیادی درباره بی‌ادبی می‌گیره. آدما بیشتر از بی‌توجهی توی جاهای عمومی ناراحت می‌شن، مثل وقتی یکی با صدای بلند با تلفن حرف می‌زنه یا آشغال می‌ریزه.

  ادب یعنی حواست به بقیه باشه. قانون ثابتی نداره – بستگی به موقعیت داره. می‌تونی بپرسی «اشکالی نداره اینجا بشینم؟» تا احترام بذاری. حرف زدن با هم کلید کاره.

  ممنون از دن هاسون، سوفیا لارسون، مگنوس سودرلوند، استینا نسلوند و آسترید آنکارکرونا برای امروز! هفته دیگه درباره رفتن پیش دکتر حرف می‌زنیم. چی لازم دارم که به‌عنوان بیمار کمک درست بگیرم؟ به [email protected] بنویسید و نظر بدید. من اولریکا

  هیالمارسون نیدمنم. تا بعد!

   Save Courtes

  Hello and welcome to Body and Soul!

  I want to start by thanking the broadcast management at Sveriges Radio for letting me take over Body and Soul for about an hour. I also want to give a shout-out to our amazing technician, Astrid Ankarcrona, who’s in the control room making sure everything I say reaches you listeners, whether you’re tuning in live on the radio or catching it on the podcast. Astrid, could you please start the cozy music I’ve picked out? It’ll help us all get in the mood today.

  And speaking of you listeners: thank you for being here! Without your attention, Body and Soul wouldn’t exist. I could just stand here talking to myself. So thanks for listening and for reacting to what you hear. In this broadcast, I’ll try to be extra kind to you. I’ll speak clearly and not interrupt my guests more than necessary. Maybe everything will flow smoothly today, or maybe it’ll just be a bunch of empty polite phrases. You can help us figure that out! Please write to [email protected] and let us know what you think. That’s what we’re talking about today.

  Thank you, thank you, thank myself! Thanks so much for six years and 68 episodes, you’ve been a great journey, welcome! Sorry, excuse me, Harry… just kidding! Today’s topic is about human interactions, that smooth lubricant, the polite phrases and simple glances that make living together easier and less bumpy. We’re ten million people in Sweden, and this is what we call courtesy, or you could say good manners, politeness, or respect for others. How’s courtesy doing today? Are we kind to each other? And what do we gain by being a bit more courteous? That’s what we’ll explore today. The title of today’s Body and Soul is: Save Courtesy. Welcome! I’m Ulrika Hjalmarsson Neideman.

  Rudeness starts in the morning, like when someone misuses the milk carton and an argument kicks off. Today, we’re diving into rudeness—what it looks like and where it pops up. My husband says rudeness is already in our kitchen. Etymologically, rudeness means a lack of courtesy, a lack of respect or kindness. It’s not always about being mean on purpose; sometimes it’s just not paying attention to others.

  For example: you come home from work, you’ve had a tough day, and you start venting your frustrations. Only after half an hour do you think to ask how the other person is doing. Or I step outside and face what I, being sensitive to noise, would call rudeness. Right below our kitchen window, two leaf blowers are roaring at full blast, cleaning the asphalt for no good reason. It’s an annoying, unnecessary noise. I go out and ask two guys in neon jackets to turn them off, and they kindly do.

  By the seaside promenade, I meet Sofia, who’s walking with her two kids. She says it’s crowded there, with both pedestrians and cyclists sharing the path. Sometimes cyclists speed by and shout if Sofia’s on the bike lane with her stroller. It drains her energy, she says, and she thinks about it afterward but tries to let it go.

  At the gym, I talk to Lana, a personal trainer. She says rudeness at the gym can be mean comments about someone’s workout, diet, or body. Or it’s people who only think of themselves, like not leaving space or having a backpack in someone’s face on the subway.

  Dan Hasson, a stress researcher at Karolinska Institutet, says research shows rudeness has increased. It’s because we focus more on ourselves, something called narcissism. It doesn’t always mean people are deliberately cruel, just that they don’t notice how they affect others. Like when cyclists get mad at someone with a stroller on the bike path—it’s understandable they’re annoyed, but they don’t need to yell. They could politely say, “Everything okay? Just watch out so no one bumps into you.”

  Sofia Larsson, a journalist who writes about etiquette, says courtesy is like a dance. If I think of your best interests and you think of mine, we can move together beautifully. It’s like trusting someone to catch you if you fall backward. But sometimes people don’t have time or don’t care, and it doesn’t work. Courtesy is about showing respect, especially to people we don’t know well. In close relationships, like with a colleague or partner, we also have to show who we are, including our flaws.

  Rudeness causes stress. It can make us sick and worse at our jobs. Even seeing someone else treated badly can affect you. But if we’re courteous, we feel better, and things run smoother.

  In stores, rudeness is common. Magnus Söderlund, a professor of business, studies customer interactions. Some customers insult staff, ignore them, or leave a mess. It seems like small stuff, but it builds up and stresses out the workers. That can lead to worse service, which ends up hurting the customers too.

  In a shopping mall, I meet Stina, who’s hunting for rudeness. At a jewelry store, they say customers can be unkind, blaming their problems on the staff. At a phone store, they tell me about a customer whose dog pooped in the shop, and the customer just left. She came back later and apologized.

  On buses and trains, rudeness happens too. A woman says people don’t move for elderly folks or those who need a seat. She’s hesitant to speak up now because you never know how people will react. At her workplace, her colleagues don’t invite her to lunch. It makes her sad, and she cries as we talk. I give her a hug, and it hits me how much rudeness can hurt.

  Dan Hasson and Sofia Larsson say some behaviors, like excluding someone, are just wrong. But sometimes we misjudge others and pick fights. Sofia says we’re always learning what’s courteous. At work, you can set rules for how to treat each other and address issues kindly.

  Kristin works at a liquor store. She’s always courteous. She says “Welcome!” to everyone and looks them in the eye. For her, courtesy is seeing every person, no matter who they are. Even if they don’t respond, she stays kind. In tough situations, like when she has to say no to a customer, she’s calm and respectful. She says courtesy is common sense—you’re treated the way you treat others.

  Kristin gets energy from meeting people. She says many customers, especially those with hard lives, are courteous back because they know her. Courtesy is about showing you’re there, even in brief moments. Dan says Kristin is smart for adapting to different people. Sofia thinks it’s beautiful that Kristin dares to say “I’m upset” when someone’s mean to her.

  A hospital in Canada tried focusing on courtesy. They had meetings to talk about what’s kind and dealt with problems gently. It made people happier, less sick, and more excited about work. It shows small changes can make a big difference.

  But is it always good to be courteous? Amy Forsell, an author, says women are often taught to be polite and accept comments about their looks, even if it feels wrong. Her daughter got a compliment on her appearance from an older man, and it made her uncomfortable. Amy says women sometimes need to say no, even if it seems rude.

  Dan and Sofia say it’s a balancing act. You can repeat what someone said to make them think, without starting a fight. Sofia gets lots of questions about rudeness in her newspaper column. People are most annoyed by thoughtlessness in public, like talking loudly on the phone or leaving trash.

  Courtesy is about being present and caring about others. There’s no fixed rule—it depends on the situation. You can ask, “Is it okay if I sit here?” to show respect. Talking to each other is key.

  Thanks to Dan Hasson, Sofia Larsson, Magnus Söderlund, Stina Näslund, and Astrid Ankarcrona for today! Next week, we’ll talk about going to the doctor. What do I need as a patient to get the right help? Write to [email protected] and share your thoughts. I’m Ulrika Hjalmarsson Neideman. See you soon!