غزل شماره یازده حافظ
Ghazal nummer elva av Hafez
Trubadur, sjung att världen böjt sig för vår vilja.
O du okunnige, ovetande om glädjen i vårt ständiga drickande.
Vår evighet är inskriven i världens annaler.
Att tallen stiger fram för att dansa med oss.
Var varsam, överlämna vårt budskap till hjärtats älskade.
Den som inte behöver påminnas kommer av vårt namn.
Därför har de överlåtit våra tyglar till rusets makt.
Inte väga tyngre än vårt förbjudna vin.
Kanske fångar fågeln av förening vårt nät.
Är dränkta i överflödet av vår Haji-Qavams nåd.
- Första versen: Talaren uppmanar saki (vinbäraren) att tända bägaren med vin och trubaduren att sjunga om världslig framgång. Vinet symboliserar andlig extas, och trubadurens sång representerar harmoni med universum.
- Andra versen: Den älskades ansikte i bägaren symboliserar gudomlig skönhet som uppenbaras genom kontemplation. Den “okunnige” är omedveten om glädjen i ständig gemenskap med det gudomliga.
- Tredje versen: Kärleken framställs som en livgivande kraft som ger odödlighet. “Världens annaler” antyder att sanna älskare transcenderar dödlig existens.
- Fjärde versen: Den älskades grace liknas vid en cypress, en symbol för elegans och evighet. Tallen som dansar visar naturens harmoni med älskarens extatiska tillstånd.
- Femte versen: Vinden fungerar som budbärare för älskarens längtan. Varningen (“var varsam”) betonar budskapets vikt.
- Sjätte versen: Talaren ifrågasätter varför deras namn glöms, vilket antyder att sann kärlek inte behöver påminnelser.
- Sjunde versen: Den älskades berusade blick hyllas, och talarens överlämnande till rus symboliserar underkastelse till gudomlig kärlek.
- Åttonde versen: En lekfull kritik av hycklande fromhet, där mystikerns “förbjudna vin” värderas högre än Sheikhens lagliga bröd.
- Nionde versen: Tårar liknas vid frön, som sås i hopp om att locka “föreningens fågel,” en metafor för andlig uppfyllelse.
- Tionde versen: Himlen som ett grönt hav och halvmånen som ett skepp symboliserar kosmiskt överflöd och gudomlig gunst.
ما در پیاله عکس رخِ یار دیده‌ایم
ای بی‌خبر ز لَذَّتِ شُربِ مُدامِ ما
هرگز نمیرد آن که دلش زنده شد به عشق
ثبت است بر جَریدهٔ عالم دوامِ ما
چندان بُوَد کرشمه و نازِ سَهی‌قدان
کآید به جلوه سروِ صنوبرخَرامِ ما
ای باد اگر به گُلشنِ اَحباب بُگذری
زِنهار، عَرضه دِه بَرِ جانان پیامِ ما
گو نامِ ما زِ یاد به عمدا چه می‌بری؟
خود آید آن که یاد نیاری ز نامِ ما
مستی به چشمِ شاهدِ دلبندِ ما خوش است
زآن رو سپرده‌اند به مستی زمامِ ما
ترسم که صَرفه‌ای نَبَرَد روزِ بازخواست
نانِ حلالِ شیخ ز آبِ حرامِ ما
حافظ ز دیده دانهٔ اشکی همی‌فشان
باشد که مُرغِ وصل کُند قصدِ دامِ ما
دریای اَخضَرِ فَلَک و کَشتی هِلال
هستند غرقِ نعمتِ حاجی‌قوامِ ما
مطرب، بخوان که دنیا به دلخواه ما شده.
ای بی‌خبر از لذت نوشیدن مداوم ما.
دوام ما در دفتر هستی ثبت شده.
که سرو کاج هم به رقص ما می‌آید.
مواظب باش، پیام ما را به معشوق برسان.
آن که نیازی به یادآوری ندارد، خودش با نام ما می‌آید.
برای همین افسار ما را به دست مستی سپرده‌اند.
به پای آب حرام ما نرسد.
شاید پرنده وصل به دام ما بیفتد.
غرق نعمت‌های حاجی‌قوام ما هستند.
- بیت اول: حافظ از ساقی می‌خواهد که با شراب (نماد شادی و حال عرفانی) جام را روشن کند و از مطرب می‌خواهد که بخواند، چون دنیا به کام او شده است. این نشان‌دهنده حال خوش و سرمستی عاشق در لحظه‌ای از وصل یا رضایت است.
- بیت دوم: دیدن چهره یار در جام شراب اشاره به تجربه عرفانی دارد که در آن عاشق در حالت خلسه یا تأمل، زیبایی معشوق الهی را می‌بیند. خطاب به «بی‌خبر» نشان‌دهنده ناآگاهی کسانی است که از لذت این تجربه بی‌بهره‌اند.
- بیت سوم: عشق به‌عنوان نیرویی معرفی می‌شود که دل را زنده و جاودانه می‌کند. حافظ معتقد است عاشق واقعی در تاریخ هستی ماندگار می‌شود.
- بیت چهارم: توصیف یار با قامت سرو و جذابیتش، طبیعت را هم به رقص و شادی وامی‌دارد. این بیت نشان‌دهنده تأثیر زیبایی و عشق یار بر جهان اطراف است.
- بیت پنجم: باد به‌عنوان پیام‌رسان، حامل پیام عاشق به معشوق است. این نشان‌دهنده اشتیاق عاشق برای ارتباط و وصال است.
- بیت ششم: حافظ با طنزی لطیف می‌پرسد چرا نامش را فراموش می‌کنند، اما تأکید می‌کند که معشوق واقعی نیازی به یادآوری ندارد و خود به سوی عاشق می‌آید.
- بیت هفتم: مستی در نگاه معشوق ستایش می‌شود و حافظ می‌گوید که زندگی‌اش به دست این مستی الهی هدایت می‌شود.
- بیت هشتم: با طنز، حافظ ارزش شراب عرفانی (نماد تجربه عاشقانه و عرفانی) را بالاتر از نان حلال شیخ می‌داند و به ریاکاری برخی مذهبیون اشاره می‌کند.
- بیت نهم: اشک‌های حافظ به دانه‌هایی تشبیه شده که شاید پرنده وصل (معشوق یا حالت وصال) را جذب کند. این نشان‌دهنده امیدواری عاشق به رسیدن به معشوق است.
- بیت دهم: آسمان و ماه به‌عنوان نمادهایی از عظمت کیهانی، غرق در نعمت‌های حاجی‌قوام (شخصیتی واقعی یا نمادین) توصیف می‌شوند، که نشان‌دهنده فراوانی و لطف الهی است.
Saki, with the light of wine, ignite our cup,
Minstrel, sing that the world has yielded to our will.
In the goblet, we’ve seen the reflection of our beloved’s face,
O ignorant one, unaware of the joy of our constant drinking.
He whose heart is revived by love shall never die,
Our eternity is inscribed in the annals of the universe.
So abundant is the charm and grace of the cypress-statured beauty,
That the swaying pine strides forth to join our dance.
O breeze, if you pass through the garden of our beloved,
Take heed, deliver our message to the heart’s desire.
Why do you deliberately forget our name?
The one who needs no reminder will come by our name.
Drunkenness in the eyes of our charming beloved is delightful,
Thus, they’ve entrusted our reins to intoxication.
I fear that on the Day of Reckoning, the Sheikh’s lawful bread
Will not outweigh the forbidden water of our wine.
Hafiz, scatter the seeds of tears from your eyes,
Perhaps the bird of union will seek our snare.
The verdant sea of the sky and the crescent moon’s ship
Are drowned in the bounty of our Haji-Qavam’s grace.
تفسیر به انگلیسی:
This ghazal by Hafiz is a masterpiece of Persian mystical poetry, blending themes of love, divine intoxication, and spiritual transcendence with earthly imagery. Each couplet weaves together the earthly and the divine, creating a tapestry of longing for union with the beloved, who symbolizes both a human loved one and the divine essence.
- First Couplet: The speaker calls for the saki (wine-bearer) to light up the cup with wine and the minstrel to sing of worldly success. Wine here represents spiritual ecstasy, and the minstrel’s song signifies harmony with the universe, suggesting a state of joy and fulfillment.
- Second Couplet: The reflection of the beloved’s face in the goblet symbolizes divine beauty revealed through contemplation or mystical experience. The “ignorant one” is someone unaware of the spiritual joy derived from constant communion with the divine.
- Third Couplet: Love is portrayed as a life-giving force that grants immortality. The “annals of the universe” suggest that true lovers transcend mortal existence, their legacy enduring through spiritual connection.
- Fourth Couplet: The beloved’s grace is likened to a cypress tree, a symbol of elegance and eternity in Persian poetry. The imagery of the pine joining the dance suggests nature’s harmony with the lover’s ecstatic state.
- Fifth Couplet: The breeze acts as a messenger, carrying the lover’s longing to the beloved. This reflects a desire for connection, with the caution (“take heed”) emphasizing the importance of the message.
- Sixth Couplet: The speaker questions why their name is forgotten, implying that true love needs no reminder, as the beloved is inherently drawn to the lover.
- Seventh Couplet: The beloved’s intoxicated gaze is celebrated, and the speaker’s surrender to drunkenness symbolizes submission to divine love, which guides their path.
- Eighth Couplet: A playful critique of hypocritical piety, suggesting that the spiritual “wine” of the mystic (forbidden in a literal sense) holds more value than the Sheikh’s outwardly lawful sustenance.
- Ninth Couplet: Tears are likened to seeds, sown in hope that they will attract the “bird of union,” a metaphor for spiritual fulfillment or reunion with the beloved.
- Tenth Couplet: The sky is depicted as a green sea, and the crescent moon as a ship, symbolizing the cosmic abundance and divine favor bestowed upon Haji-Qavam, likely a patron or a symbolic figure of generosity.
The ghazal oscillates between earthly revelry and mystical longing, using wine, music, and love as metaphors for spiritual enlightenment. Hafiz invites the reader to embrace love’s transformative power, which transcends worldly judgment and leads to eternal union.
