Saadis Bustan, Kapitel Ett, Avsnitt Sex
Tal till förmån för det förtryckta folket
Tal till förmån för det förtryckta folket
När hör du de förtrycktas klagan,
Eller lyfter huvudet från vilans lagan?
Du sover så djupt att ditt eget stön hörs,
Om en orättad själ höjer rösten i körs.
Den som klagar över tyrannen i din tid,
Varje grymhet han gör är din egen strid.
Ingen hund river i karavanens fåll,
Men den okunnige bonden som hunden föll.
Modigt talar du, Saadi, med kraft,
Med tungans svärd, gör segern till din haft.
Säg vad du vet, låt sanningen leda,
Ta ej mutor, låt smicker ej breda.
Kasta girighet bort, låt visdom rena din själ,
Bryt begärets band, säg sanningen hel.
Eller lyfter huvudet från vilans lagan?
Du sover så djupt att ditt eget stön hörs,
Om en orättad själ höjer rösten i körs.
Den som klagar över tyrannen i din tid,
Varje grymhet han gör är din egen strid.
Ingen hund river i karavanens fåll,
Men den okunnige bonden som hunden föll.
Modigt talar du, Saadi, med kraft,
Med tungans svärd, gör segern till din haft.
Säg vad du vet, låt sanningen leda,
Ta ej mutor, låt smicker ej breda.
Kasta girighet bort, låt visdom rena din själ,
Bryt begärets band, säg sanningen hel.
Denna dikt av Saadi, en hyllad persisk poet, är en skarp kritik mot makthavare som ignorerar de förtrycktas rop på rättvisa. Saadi använder kraftfulla bilder för att förebrå ledare för deras likgiltighet och liknar deras djupa sömn vid en oförmåga att höra ropen på rättvisa. Han antyder att orättvisor som sker under deras styre delvis är deras ansvar, eftersom deras passivitet låter tyranniet frodas. Liknelsen med hunden och den okunnige bonden illustrerar att samhällsproblem uppstår från dåligt ledarskap och misskötsel. Saadi vänder sig sedan till sig själv och uppmanar till mod i att tala mot orättvisor. Poeten uppmuntras att använda sina ord som ett svärd för att kämpa för sanningen, utan att ge efter för girighet eller smicker. Dikens tidlösa budskap betonar plikten för de som har en röst – poeter, lärda eller ledare – att tala sanningen till makten och försvara rättvisan utan rädsla eller kompromisser.
When will you hear the cry of the oppressed,
Or lift your head from the pillow of rest?
You sleep so deeply that your own groans seem to sound,
If a wronged soul lets out a cry profound.
He who laments the tyrant in your time,
His every act of cruelty is your crime.
No dog tears at the caravan’s hem,
But the foolish farmer who raised the dog to condemn.
Boldly you speak, O Saadi, with might,
With the sword of your tongue, wage the fight.
Say what you know, let truth be your guide,
Take no bribes, nor let flattery abide.
Cast greed aside, let wisdom cleanse your page,
Break free from desire, and speak truth with courage.
When will you hear the cry of the oppressed,
Or lift your head from the pillow of rest?
You sleep so deeply that your own groans seem to sound,
If a wronged soul lets out a cry profound.
He who laments the tyrant in your time,
His every act of cruelty is your crime.
No dog tears at the caravan’s hem,
But the foolish farmer who raised the dog to condemn.
Boldly you speak, O Saadi, with might,
With the sword of your tongue, wage the fight.
Say what you know, let truth be your guide,
Take no bribes, nor let flattery abide.
Cast greed aside, let wisdom cleanse your page,
Break free from desire, and speak truth with courage.
This poem by Saadi, a revered Persian poet, is a sharp critique of rulers and those in power who ignore the pleas of the oppressed. Saadi uses vivid imagery to reproach leaders for their indifference, likening their deep sleep to a failure to heed the cries for justice. He suggests that the injustices occurring under their rule are, in part, their responsibility, as their inaction allows tyranny to flourish. The metaphor of the dog and the ignorant farmer illustrates that societal problems stem from poor leadership and mismanagement. Saadi then addresses himself, urging courage in speaking out against injustice. The poet is encouraged to wield his words like a sword, to fight for truth without succumbing to greed or flattery. The poem’s timeless message emphasizes the duty of those with a voice—poets, scholars, or leaders—to speak truth to power and advocate for justice without fear or compromise.
چنان خسب کآید فغانت به گوش
اگر دادخواهی برآرد خروش
که نالد ز ظالم که در دور توست
که هر جور کاو می‌کند جور توست
نه سگ دامن کاروانی درید
که دهقان نادان که سگ پرورید
دلیر آمدی سعدیا در سخن
چو تیغت به دست است فتحی بکن
بگو آنچه دانی که حق گفته به
نه رشوت ستانی و نه عشوه ده
طمع بند و دفتر ز حکمت بشوی
طمع بگسل و هرچه دانی بگوی
متن شعر به فارسی امروزی:
کی صدای ناله‌ی مظلوم را می‌شنوی
و کی سر از بالین خواب بلند می‌کنی؟
آن‌قدر در خواب عمیقی که انگار ناله‌ات به گوش می‌رسد،
اگر مظلومی فریاد دادخواهی سر دهد.
کسی که از ستم ظالم شکایت می‌کند، در زمانه‌ی توست،
و هر ستمی که او می‌کند، به‌نوعی ستم توست.
سگ به کاروان حمله نکرد،
بلکه دهقان نادانی بود که سگ را پروراند.
ای سعدی، در سخن گفتن شجاعانه پیش آمدی،
حال که شمشیر زبانت در دست است، پیروزی به دست آور.
حقیقت را چنان که می‌دانی بگو،
نه رشوه بپذیر و نه با چاپلوسی سخن بگو.
طمع را کنار بگذار و دلت را با حکمت پاک کن،
از طمع دست بکش و هرچه می‌دانی بی‌پرده بگو.
کی صدای ناله‌ی مظلوم را می‌شنوی
و کی سر از بالین خواب بلند می‌کنی؟
آن‌قدر در خواب عمیقی که انگار ناله‌ات به گوش می‌رسد،
اگر مظلومی فریاد دادخواهی سر دهد.
کسی که از ستم ظالم شکایت می‌کند، در زمانه‌ی توست،
و هر ستمی که او می‌کند، به‌نوعی ستم توست.
سگ به کاروان حمله نکرد،
بلکه دهقان نادانی بود که سگ را پروراند.
ای سعدی، در سخن گفتن شجاعانه پیش آمدی،
حال که شمشیر زبانت در دست است، پیروزی به دست آور.
حقیقت را چنان که می‌دانی بگو،
نه رشوه بپذیر و نه با چاپلوسی سخن بگو.
طمع را کنار بگذار و دلت را با حکمت پاک کن،
از طمع دست بکش و هرچه می‌دانی بی‌پرده بگو.
تفسیر به فارسی امروزی:
این شعر از سعدی، شاعر بزرگ پارسی، نقدی تند و صریح به حاکمان و قدرتمندان بی‌توجه به عدالت است. سعدی در این ابیات به کسانی که در جایگاه قدرت هستند و به فریاد مظلومان گوش نمی‌دهند، طعنه می‌زند. او با کنایه‌ای قوی، خواب عمیق حاکمان را نشانه‌ای از بی‌تفاوتی‌شان به رنج مردم می‌داند و می‌گوید ظلمی که در جامعه رخ می‌دهد، به‌نوعی نتیجه‌ی بی‌توجهی و سهل‌انگاری آنهاست. مثال سگ و دهقان، استعاره‌ای است که نشان می‌دهد مشکلات و ظلم‌ها از نادانی و مدیریت نادرست سرچشمه می‌گیرند. در ادامه، سعدی خودش را خطاب قرار می‌دهد و بر شجاعت در گفتن حقیقت تأکید می‌کند. او شاعر یا سخنور را به استفاده از زبانش به‌عنوان ابزاری برای مبارزه با بی‌عدالتی تشویق می‌کند و از او می‌خواهد بدون ترس و طمع، حقیقت را بیان کند. این شعر پیامی جاودانه درباره مسئولیت اجتماعی، شجاعت در برابر ظلم و اهمیت گفتن حقیقت دارد.
این شعر از سعدی، شاعر بزرگ پارسی، نقدی تند و صریح به حاکمان و قدرتمندان بی‌توجه به عدالت است. سعدی در این ابیات به کسانی که در جایگاه قدرت هستند و به فریاد مظلومان گوش نمی‌دهند، طعنه می‌زند. او با کنایه‌ای قوی، خواب عمیق حاکمان را نشانه‌ای از بی‌تفاوتی‌شان به رنج مردم می‌داند و می‌گوید ظلمی که در جامعه رخ می‌دهد، به‌نوعی نتیجه‌ی بی‌توجهی و سهل‌انگاری آنهاست. مثال سگ و دهقان، استعاره‌ای است که نشان می‌دهد مشکلات و ظلم‌ها از نادانی و مدیریت نادرست سرچشمه می‌گیرند. در ادامه، سعدی خودش را خطاب قرار می‌دهد و بر شجاعت در گفتن حقیقت تأکید می‌کند. او شاعر یا سخنور را به استفاده از زبانش به‌عنوان ابزاری برای مبارزه با بی‌عدالتی تشویق می‌کند و از او می‌خواهد بدون ترس و طمع، حقیقت را بیان کند. این شعر پیامی جاودانه درباره مسئولیت اجتماعی، شجاعت در برابر ظلم و اهمیت گفتن حقیقت دارد.
