Chaharshanbe Suri har sina rötter i den antika zoroastriska religionen, som var den dominerande tron i Persien (dagens Iran) före islam. I zoroastrismen betraktades elden som en helig kraft och en symbol för renhet, ljus och gudomlig visdom. Elden ansågs ha rensande och skyddande egenskaper och kunde avvärja onda andar och negativ energi. Chaharshanbe Suri utvecklades sannolikt från dessa gamla zoroastriska ritualer.
Före islams tid i Iran firande perserna de sista fem dagarna av året som en tid för övergång och förnyelse. Dessa dagar, kallade “Panjeh”, var tillägnade att hedra förfädernas andar och förbereda sig för det nya året. Chaharshanbe Suri, som firas på kvällen före den sista onsdagen, var en viktig del av denna period.
Efter islams frammarsch i Iran på 600-talet anpassades många zoroastriska traditioner till den nya religiösa kontexten. Chaharshanbe Suri överlevde som en kulturell högtid, där eldens symbolik som en rensande kraft förblev central.
Den mest ikoniska ritualen under Chaharshanbe Suri är att hoppa över lägereldar samtidigt som man sjunger: “Zardi-ye man az to, sorkhi-ye to az man” (Min gula färg tillhör dig, din röda färg tillhör mig). Detta symboliserar överföringen av energi och förnyelsen av livet. Den “gula färgen” representerar sjukdom och svaghet, som ges till elden, medan den “röda färgen” representerar hälsa och vitalitet, som tas emot från elden.
Idag firar iranier över hela världen Chaharshanbe Suri som en tradition som förenar dem med sin kulturella arv. Trots modernisering och förändringar har festivalen behållit sin grundläggande symbolik av ljus, renhet och förnyelse.
Chaharshanbe Suris rötter går tillbaka till den antika zoroastrismen, Persiens för-islamiska religion (dagens Iran). Denna festival är djupt förankrad i zoroastriska trostraditioner, särskilt deras vördnad för eld som en symbol för renhet, ljus och gudomlig visdom. Nedan följer en förklaring av hur denna tradition började och dess historiska och kulturella betydelse:
Zoroastriska ursprung
I zoroastrismen betraktas elden (Atar) som ett heligt element som representerar närvaron av Ahura Mazda, den högsta gudomen. Elden troddes ha renande och skyddande egenskaper och kunde avvärja onda andar och negativ energi. Zoroastrierna firade flera eldrelaterade festivaler under året, och Chaharshanbe Suri tros ha utvecklats från en av dessa antika ritualer.
Festivalen uppstod troligen som ett sätt att hedra elden och rena själen och omgivningen inför det nya året (Nowruz). Handlingen att hoppa över elden symboliserade renandet av kropp och själ, där man lämnade mörkret bakom sig och omfamnade ljuset.
För-islamiska firanden
Innan islam kom till Iran firade de antika perserna årets sista fem dagar som en tid för övergång och förnyelse. Dessa dagar kallades “Panjeh” och var ägnade att hedra förfäders andar och förbereda sig för det nya året. Chaharshanbe Suri, som firas på kvällen före den sista onsdagen, var en av de viktigaste händelserna under denna period.
Festivalen var också förknippad med begreppet “Farvardigan”, en zoroastrisk tradition att minnas och hedra de avlidna. Människor tände eldar för att guida sina förfäders andar och erbjöd böner för deras välbefinnande.
Islamisk påverkan och anpassning
Efter den islamiska erövringen av Persien på 600-talet undertrycktes eller anpassades många zoroastriska traditioner till den nya religiösa ramen. Men Chaharshanbe Suri kvarstod som en kulturell högtid där antika zoroastriska element blandades med lokala seder och islamiska influenser.
Över tid utvecklades festivalen till att inkludera nya traditioner som fyrverkerier, tillagning av speciella maträtter och gemenskapliga sammankomster. Trots dessa förändringar förblev eldens symbolik som en renande kraft central i firandet.
Symboliken i eldhoppning
Den mest ikoniska ritualen under Chaharshanbe Suri är att hoppa över lägereldar samtidigt som man sjunger “Zardi-ye man az to, sorkhi-ye to az man” (Min gula färg tillhör dig, din röda färg tillhör mig). Denna handling symboliserar energiöverföring och livets förnyelse. Den “gula färgen” representerar sjukdom och svaghet, som ges till elden, medan den “röda färgen” representerar hälsa och vitalitet, som tas emot från elden.
Moderna firanden
Idag firas Chaharshanbe Suri i hela Iran och av iranska samhällen över hela världen. Trots att festivalen behållit sina antika rötter har den också inkluderat moderna element som fyrverkerier och musik. Trots tillfälliga kontroverser och restriktioner förblir den en älskad tradition som knyter iranier till sitt kulturella arv.
Sammanfattning av rötterna
- Zoroastrism: Elden som ett heligt element och symbol för renhet.
- För-islamiskt Persien: Förfäders ritualer och firande av förnyelse.
- Islamisk era: Anpassning och bevarande av traditionen.
- Moderna tider: En blandning av antika och samtida seder.
Chaharshanbe Suri är ett bevis på den iranska kulturens resiliens och dess förmåga att bevara antika traditioner samtidigt som den anpassar sig till föränderliga tider. Den fortsätter att vara en påminnelse om betydelsen av ljus, renhet och förnyelse i människans livserfarenhet.
چهارشنبه‌سوری یک جشن باستانی ایرانی است که در شب آخرین چهارشنبه سال خورشیدی برگزار می‌شود و آغازگر مراسم نوروز، سال نو ایرانی، است. در این شب، مردم آتش‌هایی در خیابان‌ها روشن می‌کنند و از روی آن می‌پرند در حالی که می‌خوانند: “زردی من از تو، سرخی تو از من” این کار نمادی از رها کردن بیماری‌ها و مشکلات سال گذشته و گرفتن انرژی و سلامتی برای سال جدید است. چهارشنبه‌سوری همچنین شامل موسیقی سنتی، رقص و خوراکی‌های مخصوص مانند آجیل (مخلوطی از خشکبار و مغزها) می‌شود. این جشن زمان شادی، همبستگی و نو شدن است.
ریشه‌های چهارشنبه‌سوری به دین باستانی زرتشتی بازمی‌گردد، که پیش از اسلام دین غالب در ایران باستان بود. در آیین زرتشت، آتش به عنوان عنصری مقدس و نماد پاکی، نور و خرد الهی شناخته می‌شد. آتش دارای خواص پاک‌کننده و محافظتی بود و اعتقاد بر این بود که می‌تواند ارواح خبیث و انرژی‌های منفی را دفع کند. چهارشنبه‌سوری احتمالاً از این آیین‌های زرتشتی نشأت گرفته است.
پیش از اسلام، ایرانیان باستان پنج روز آخر سال را به عنوان دوره‌ای برای گذار و نو شدن جشن می‌گرفتند. این روزها که به “پنجه” معروف بودند، به یادبود درگذشتگان و آماده‌سازی برای سال جدید اختصاص داشتند. چهارشنبه‌سوری، که در شب آخرین چهارشنبه سال برگزار می‌شد، بخشی مهم از این مراسم بود.
پس از ورود اسلام به ایران در قرن هفتم میلادی، بسیاری از آیین‌های زرتشتی یا سرکوب شدند یا با فرهنگ اسلامی تطبیق داده شدند. با این حال، چهارشنبه‌سوری به عنوان یک جشن فرهنگی باقی ماند و نماد آتش به عنوان نیروی پاک‌کننده حفظ شد.
مشهورترین رسم چهارشنبه‌سوری، پریدن از روی آتش و خواندن عبارت “زردی من از تو، سرخی تو از من” است. این کار نماد انتقال انرژی و نو شدن زندگی است. “زردی” نشان‌دهنده بیماری و ضعف است که به آتش داده می‌شود، و “سرخی” نشان‌دهنده سلامتی و نشاط است که از آتش دریافت می‌شود.
امروزه، چهارشنبه‌سوری در سراسر ایران و توسط جامعه ایرانیان در سراسر جهان جشن گرفته می‌شود. این جشن نمادی از پیوند ایرانیان با میراث فرهنگی خود است و با وجود تغییرات و مدرنیته، همچنان نماد نور، پاکی و نو شدن باقی مانده است.
ریشه‌های چهارشنبه‌سوری به آیین زرتشت، دین پیش از اسلام در ایران باستان (ایران امروزی)، بازمی‌گردد. این جشن عمیقاً با باورها و آیین‌های زرتشتی گره خورده است، به ویژه احترام به آتش به عنوان نماد پاکی، نور و خرد الهی. در زیر توضیحی درباره چگونگی شکل‌گیری این سنت و اهمیت تاریخی و فرهنگی آن آمده است:
ریشه‌های زرتشتی
در آیین زرتشت، آتش (آذر) عنصری مقدس دانسته می‌شود که حضور اهورامزدا، خدای برتر، را نمایندگی می‌کند. اعتقاد بر این بود که آتش دارای خواص پاک‌کننده و محافظتی است و می‌تواند ارواح خبیث و انرژی‌های منفی را دفع کند. زرتشتیان چندین جشن مرتبط با آتش را در طول سال برگزار می‌کردند و تصور می‌شود چهارشنبه‌سوری از یکی از این آیین‌های باستانی تکامل یافته است.
این جشن احتمالاً به عنوان راهی برای گرامیداشت آتش و پاکسازی روح و محیط برای آماده‌سازی سال نو (نوروز) شکل گرفت. عمل پریدن از روی آتش، نماد پاکسازی جسم و روح بود تا تاریکی‌ها را پشت سر گذاشته و نور را در آغوش بگیرند.
جشن‌های پیش از اسلام
پیش از ورود اسلام به ایران، ایرانیان باستان پنج روز پایانی سال را به عنوان دوره‌ای برای گذار و نو شدن جشن می‌گرفتند. این روزها با نام «پنجه» شناخته می‌شد و به احترام ارواح نیاکان و آماده‌سازی برای سال جدید اختصاص داشت. چهارشنبه‌سوری که در شب آخرین چهارشنبه سال برگزار می‌شد، یکی از رویدادهای کلیدی این دوره بود.
این جسن با مفهوم «فروردگان»، آیینی زرتشتی برای یادبود و احترام به درگذشتگان نیز مرتبط بود. مردم آتش روشن می‌کردند تا راهنمای ارواح نیاکان باشند و برای شادی آنان دعا می‌خواندند.
تأثیر و تطبیق اسلامی
پس از فتح ایران توسط مسلمانان در قرن هفتم میلادی، بسیاری از آیین‌های زرتشتی یا سرکوب شدند یا با چارچوب جدید دینی تطبیق داده شدند. با این حال، چهارشنبه‌سوری به عنوان جشنی فرهنگی باقی ماند و عناصر زرتشتی با آداب محلی و تأثیرات اسلامی در هم آمیختند.
به مرور زمان، این جشن شامل رسوم جدیدی مانند آتش‌بازی، تهیه غذاهای خاص و گردهمایی‌های جمعی شد. با وجود این تغییرات، نمادگرایی آتش به عنوان نیروی پاک‌کننده در قلب جشن باقی ماند.
نمادگرایی پریدن از آتش
مشهورترین رسم چهارشنبه‌سوری، پریدن از روی آتش با خواندن عبارت «زردی من از تو، سرخی تو از من» است. این عمل نماد انتقال انرژی و نو شدن زندگی است. «زردی» نشان‌دهنده بیماری و ضعف است که به آتش داده می‌شود و «سرخی» نمایانگر سلامتی و نشاط است که از آتش دریافت می‌گردد.
جشن‌های امروزی
امروزه چهارشنبه‌سوری در سراسر ایران و توسط جامعه ایرانیان در سراسر جهان برگزار می‌شود. این جشن اگرچه ریشه‌های باستانی خود را حفظ کرده، عناصر مدرنی مانند آتش‌بازی و موسیقی را نیز در خود جای داده است. با وجود بحث‌ها و محدودیت‌های گاه‌به‌گاه، این جشن به سنتی محبوب تبدیل شده که ایرانیان را به میراث فرهنگی خود پیوند می‌دهد.
خلاصه‌ای از ریشه‌ها
- زرتشتی‌گری: آتش به عنوان عنصری مقدس و نماد پاکی.
- ایران پیش از اسلام: آیین‌های نیاکانی و جشن نو شدن.
- دوره اسلامی: تطبیق و حفظ سنت.
- دوره مدرن: ترکیبی از رسوم باستانی و معاصر.
چهارشنبه‌سوری گواهی است بر تاب‌آوری فرهنگ ایرانی و توانایی آن در حفظ سنت‌های کهن در عین تطبیق با زمانه‌ی متغیر. این جسن همچنان یادآور اهمیت نور، پاکی و نو شدن در تجربه انسانی است.
Chaharshanbe Suri is an ancient Iranian festival celebrated on the eve of the last Wednesday of the Persian year, leading up to Nowruz, the Persian New Year. This vibrant celebration involves lighting bonfires in the streets, and people jump over the flames while chanting, “Zardi-ye man az to, sorkhi-ye to az man” (My yellowness to you, your redness to me). This act symbolizes leaving behind the illnesses and troubles of the past year and embracing energy and health for the new year. The festival also includes traditional music, dancing, and special treats like “ajil,” a mix of dried fruits and nuts. Chaharshanbe Suri is a time of joy, community, and renewal, marking the transition to a fresh start.
This celebration is deeply rooted in Zoroastrian traditions, where fire represents purity and light. It is a cherished cultural event that brings families and communities together to welcome the new year with hope and positivity.
Zoroastrian Origins
In Zoroastrianism, fire (Atar) is considered a sacred element, representing the presence of Ahura Mazda, the supreme deity. Fire was believed to have purifying and protective qualities, capable of warding off evil spirits and negative energies. The Zoroastrians celebrated several fire-related festivals throughout the year, and Chaharshanbe Suri is believed to have evolved from one of these ancient rituals.
The festival likely originated as a way to honor fire and cleanse the soul and environment in preparation for the new year (Nowruz). The act of jumping over fire symbolized the purification of the body and spirit, leaving behind darkness and embracing light.
Pre-Islamic Celebrations
Before the advent of Islam in Iran, the ancient Persians celebrated the last five days of the year as a time of transition and renewal. These days were known as “Panjeh” and were dedicated to honoring the spirits of ancestors and preparing for the new year. Chaharshanbe Suri, celebrated on the eve of the last Wednesday, was one of the key events during this period.
The festival was also associated with the concept of “Farvardigan,” a Zoroastrian tradition of remembering and honoring the deceased. People would light fires to guide the spirits of their ancestors and offer prayers for their well-being.
Islamic Influence and Adaptation
After the Islamic conquest of Persia in the 7th century, many Zoroastrian traditions were either suppressed or adapted to fit within the new religious framework. However, Chaharshanbe Suri persisted as a cultural celebration, blending ancient Zoroastrian elements with local customs and Islamic influences.
Over time, the festival evolved to include new practices, such as the use of fireworks, the preparation of special foods, and communal gatherings. Despite these changes, the core symbolism of fire as a purifying force remained central to the celebration.
Symbolism of Fire Jumping
The most iconic ritual of Chaharshanbe Suri is jumping over bonfires while chanting, “Zardi-ye man az to, sorkhi-ye to az man” (My yellowness to you, your redness to me). This act symbolizes the transfer of energy and the renewal of life. The “yellowness” represents sickness and weakness, which are given to the fire, while the “redness” represents health and vitality, which are received from the fire.
Modern Celebrations
Today, Chaharshanbe Suri is celebrated across Iran and by Iranian communities worldwide. While the festival has retained its ancient roots, it has also incorporated modern elements, such as fireworks and music. Despite occasional controversies and restrictions, the festival remains a beloved tradition that connects Iranians to their cultural heritage.
Summary of the Roots
- Zoroastrianism: Fire as a sacred element and symbol of purity.
- Pre-Islamic Persia: Ancestral rituals and the celebration of renewal.
- Islamic Era: Adaptation and preservation of the tradition.
- Modern Times: A blend of ancient and contemporary practices.
Chaharshanbe Suri is a testament to the resilience of Iranian culture and its ability to preserve ancient traditions while adapting to changing times. It continues to serve as a powerful reminder of the importance of light, purity, and renewal in the human experience.
